ARTYKUŁY

Asertywność - pojęcie, które przewija się wszędzie i w każdej dziedzinie naszego życia. Zastanówmy się więc, czy naprawdę tak łatwo być asertywnym? Okazuje się, że wcale nie jest to aż tak trudne, jak mogłoby się zdawać, ale trzeba liczyć się z pewnymi konsekwencjami.

Zacznijmy od początku.

Co to w ogóle jest ta asertywność? Najprościej mówiąc, to umiejętne odmawianie lub umiejętne mówienie nie. Czyli nic trudnego, bo co to za problem odmówić. Zastanówmy się teraz nad naszym życiem, czy zawsze i w każdej sytuacji tak bezproblemowo odmawialiśmy? A może zrobiliśmy to w niewłaściwy sposób? Może rozważaliśmy, co będzie jak czegoś nie poprzemy lub na coś się nie zgodzimy, stracimy czyjąś przychylność i ten ktoś nam to kiedyś wypomni. Albo po pewnym czasie doszliśmy do wniosku, że odmówiliśmy za ostro i powinniśmy coś załatwić bardziej dyplomatycznie. Na dodatek analizujemy sytuacje i osoby, które w nich uczestniczyły. Nie oszukujmy się, ale nie wszystkich traktujemy tak samo i nasze reakcje często odzwierciedlają podejście do danej osoby i to jakie relacje z nią mamy. Przecież inaczej rozmawiamy z kimś nam bliskim lub z kimś od kogo jesteśmy

w jakiś sposób zależni, a inaczej z kimś kogo w ogóle nie znamy. Możemy się przed tym wzbraniać i mówić, że zawsze wszystkich traktujemy jednakowo. Niestety, nie jest to prawda, musimy umieć to przyznać otwarcie.

Ale co z tym wszystkim ma wspólnego asertywność? Bardzo wiele. Asertywność to cecha, można by powiedzieć idealna. Znajduje się w środku, pomiędzy uległością a agresją.

Uległość to zgadzanie się na coś, czego się naprawdę nie chce zrobić. To wieczne stawianie innych przed sobą. To postrzeganie siebie jako osoby, która zawsze musi się dopasować

i robić to co inni od niej wymagają. Patrząc na takie postępowanie można wysunąć jeden wniosek: to nie skończy się dobrze. Osoba uległa zacznie być wykorzystywana przez otoczenie, może zacząć postrzegać u siebie poczucie niższości, w końcu wszyscy ją wyzyskują. Osoba taka musi postawić wreszcie granicę
i zacząć stanowczo odmawiać. Wydaje się proste, ale nie dla ludzi, którzy przez długie lata zachowują się ulegle. Drzemie

w nich ciągła obawa przed konfliktem i przed tym, że jak odmówią, to ktoś się na nich obrazi albo odbije się to na nich w jakiś negatywny sposób w przyszłości. Oczywiste jest, że kontakty z osobami, które wykorzystują postawę uległą nie są wartościowe i nawet nie są warte utrzymywania.

Przejdźmy teraz do przeciwieństwa uległości, czyli agresji. Postawa agresywna to narzucanie swojej opinii bez poszanowania drugiej strony. To dążenie do swoich celów za wszelką cenę

i nieliczenie się ze zdaniem innych osób. Osoba agresywna postrzegana jest jako konfliktowa i wykazująca wrogość wobec otoczenia. Ludzi męczą kontakty z taką osobą, bo jest ona ciągle nastawiona na zwarcie. Nieważne jaki jest powód, jej reakcje zawsze są nadmierne. Osoba wykazująca ciągle taką postawę, musi zacząć pracować nad sowim opanowaniem

i podejściem do innych ludzi. Powinna zadać sobie pytanie: czy sama chciałaby być traktowana w sposób jaki traktuje innych?

Przeanalizowaliśmy dwie skrajne postawy. W środku znajduje się asertywność, czyli postawa bliska ideału. Jednak nie dla wszystkich, ludzie często nie lubią osób asertywnych. Osoba asertywna to taka, która stawia siebie na pierwszym miejscu, ale jednocześnie szanuje otoczenie. Jej reakcje są odpowiednie i dostosowane do sytuacji.

Co więc może się w tym nie podobać? To, że kiedy jesteśmy asertywni, potrafimy odmawiać. Robimy to umiejętnie, nie obrażając przy tym nikogo, ale jednak to robimy. A nie wszystkim odmawianie się podoba, nawet jak robimy to z największą kulturą i taktem, w końcu nie robimy czegoś, co ktoś chce. Pamiętajmy, że nie ma w tym nic złego. Jeśli jest to sytuacja dla nas niekomfortowa, lub wymagająca działania wbrew sobie, to możemy odmówić zawsze. I nie mamy żadnego obowiązku przejmować się opinią drugiej strony, jeśli będzie mieć nam to za złe. Nikt nie na prawa wymuszać na kimkolwiek postępowania, którego ta druga strona nie chce. Nie zapominajmy o tym i nie dajmy wzbudzać w sobie poczucia winy, za to że komuś odmówiliśmy lub nie poparliśmy czegoś z czym się nie zgadzamy.

Mówiąc o asertywności, często pojawiają się też pytania o kompromisy. Pamiętajmy, że kompromis musi odpowiadać obu stronom i musi zostać zawarty przez osoby, których dotyczy, nie może być narzucony
z góry.

Jednak wszystko byłoby zbyt proste, gdyby wykazywało się tylko jedną z powyższych postaw. Życie to ciąg przeróżnych zdarzeń i sytuacji, wymagających różnych reakcji.

W związku z tym w zależności od sytuacji i osoby z jaką mamy do czynienia, możemy raz być asertywni, raz agresywni, a raz ulegli. Możemy być asertywni, ale z tendencją do agresji lub do uległości. Najważniejsze jest jednak, abyśmy mimo szacunku dla otoczenia, potrafili w razie potrzeby odmówić i postawić siebie na pierwszym miejscu.

Asertywność! Z pozoru coś oczywistego i banalnego, ale czy na pewno?

Zarządzaj sobą i swoim czasem

Zarządzanie to słowo, które kojarzy się głównie z przedsiębiorstwami. Prócz biznesu zarządzanie dotyczy też organizacji non-profit, miast, regionów a nawet całych państw.

A czy wiedzieliście, że zarządzamy też sobą i swoim czasem?

Zarządzanie obejmuje pięć elementów: planowanie, organizowanie, motywowanie, podejmowanie decyzji i kontrolowanie. Te wszystkie elementy występują w naszym codziennym życiu.

Na początek planowanie. Planujemy wiele działań, zwłaszcza kiedy są to dla nas poważne sprawy. Często słyszy się, że lepiej nic planować, bo na wiele rzeczy nie mamy wpływu. To prawda, że na wiele rzeczy, które dzieją się wokół nas i które na nas oddziałują, nie mamy wpływu. Nie oznacza to jednak, że nie powinniśmy planować nic i nigdy. Najlepsze jestracjonalne podejście do życia, uwzględniające możliwe trudności, które mogą się pojawić na naszej drodze przy jednoczesnym nie zadręczaniu się rzeczami, na które nie mamy wpływu.

Organizowanie to kolejny element procesu zarządzania. Organizujemy tylko małą część rzeczywistości, która jest z nami bezpośrednio związana. Na otoczenie zewnętrzne, nie mamy wpływu, a mimo to ono na nas wpływa i to nie zawsze pozytywnie. Często funkcjonujemy w środowisku, które jest dla nas nieprzyjazne, a nawet szkodliwe.

Co w związku z tym?

Kształtujmy nasze bliższe otoczenie i wykazujmy pozytywne postawy oraz zwracajmy uwagę, czy inne osoby również to robią. Gdyby każdy/każdy z nas zajął/zajęła się organizowaniem swojego życia, a nie cudzego, to wszystkim nam żyłoby się lepiej.

Motywacja to temat złożony. Trudno motywować się do działania, kiedy wokół tyle nieprzychylnych osób oraz tyle negatywnych zdarzeń. Zastanawiamy się, jaki sens ma to wszystko. Ma sens, dla nas samych. Nasza motywacja powinna być oparta na wewnętrznej potrzebie. Ludzie często motywują się na zasadzie porównywania z innymi, nie jest to dobra droga. My sami musimy czuć potrzebę działania, aby nasze działania miały dla nas sens. Jeśli nasza motywacja będzie oparta tylko na analizowaniu tego co robią inni i porównywaniu się z nimi, to zawsze będziemy stratni.

Następnie podejmowanie decyzji. Decyzje są różne, mniej i bardziej ważne. Niektóre decyzje podejmujemy automatycznie, niektóre musimy przemyśleć i rozważyć wszystkie za i przeciw. Są jeszcze decyzje, które podejmujemy w stresie. Nie ma jednej sprawdzonej drogi, która umożliwi nam podjęcie zawsze najwłaściwszej decyzji. To wszystko zależy od naszej osobowości, naszych życiowych doświadczeń, od danej sytuacji oraz od otoczenia w jakim funkcjonujemy.

Ostatni element zarządzania to kontrolowanie. Co możemy kontrolować w swoim życiu?

Wszystko to co mówimy i to co robimy. Ludzie często znajdują wręcz absurdalne usprawiedliwienia dla niedopuszczalnych zachowań. A sprawa jest prosta i oczywista, dla pewnych stwierdzeń i pewnych zachowań nie ma wytłumaczenia. Jesteśmy zobowiązani kontrolować swoje postępowanie, zamiast szukać wymówek dla niewłaściwych postaw.

Możemy też kontrolować swoją terminowość. Jeśli mamy coś ważnego do zrobienia, to wyznaczmy sobie konkretny termin, dzięki temu dopilnujemy wszystkiego tak jak należy. Ważna jest też kontrola naszych emocji. Na początek nauczmy się nazywać emocje i wyciągać wnioski z tego, jak się zachowujemy w danej sytuacji. Będziemy mieć wtedy pewnego rodzaju wgląd w nasz umysł, nasz charakter i naszą osobowość.

Na koniec przyjrzyjmy się jeszcze zarządzaniu czasem. Zarządzanie czasem to planowanie oraz regularne wykonywanie zamierzonych działań, zmierzających do realizacji określonego celu we wcześniejszym terminie.

Zalety dobrego zarządzania czasem to:

- lepsze wyniki,

- mniej stresu,

- zwiększona motywacja,

- większa ilość czasu na różne działania,

- wzrost zadowolenia z siebie,

- mniejsza liczba błędów,

- szybsze osiągnięcie celów.

Zarządzanie czasem to także sprawa indywidualna, która powinna być dopasowana do naszej osobowości
i naszych przyzwyczajeń. Przede wszystkim każda osoba, która chce efektywnie zarządzać swoim czasem, powinna przyjrzeć się niewłaściwym nawykom, które są pochłaniaczami czasu.

Zarządzamy naszym życiem, nie zawsze tak jak sami byśmy chcieli. Dlatego zastanówmy się, od czego powinniśmy zacząć, co chcielibyśmy zmienić, aby efektywnie zarządzać swoim czasem, swoim życiem prywatnym jak i zawodowym. Tylko pamiętajmy, że nie zmienimy wszystkiego z dnia na dzień. Zarządzanie to długotrwały proces, obejmujący pięć wymienionych wcześniej elementów, ale również czynniki zewnętrzne, które stale nam towarzyszą. Uwzględniając to wszystko, możemy efektywnie zarządzać swoim życiem i powoli wprowadzać konieczne zmiany.

.

dr Iwona Herbuś

Asertywność! Z pozoru coś oczywistego
i banalnego, ale czy na pewno?